Ο Γιάννης Σαρακιώτης εισηγητής στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής

Στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής εισήχθη, τη Δευτέρα 24 Ιουλίου, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης με εισηγητή, από πλευράς του ΣΥΡΙΖΑ, τον Βουλευτή Φθιώτιδας Γιάννη Σαρακιώτη. Το νομοσχέδιο αφορά – μεταξύ άλλων – ρυθμίσεις στον κλάδο της διαφήμισης και την ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στη χώρα μας.

   

Στα πλαίσια της ομιλίας του, ο κ. Σαρακιώτης αναφέρθηκε εκτενώς στην ανομία των τελευταίων δεκαετιών, η οποία δημιούργησε ένα φαύλο κύκλο ασυδοσίας, έλλειψης εμπιστοσύνης και χειραγώγησης της αγοράς, ενώ καταλόγισε ευθύνες στις κυβερνήσεις του δίπολου ΝΔ-ΠΑΣΟΚ για τη συγκεκριμένη κατάσταση. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Βουλευτής:

Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο - τομή, το οποίο ρυθμίζει ένα νεφελώδες τοπίο δεκαετιών – νεφελώδες εξαιτίας της αδιαφορίας των προηγουμένων κυβερνήσεων, οι οποίες εξυπηρετούνταν από το άναρχο καθεστώς εξυπηρετώντας με τη σειρά τους τα ημέτερα – μεγάλα και μικρά – επιχειρηματικά και δημοσιογραφικά συμφέροντα.

   

Μέσω του νομοσχεδίου, συστήνεται ηλεκτρονικό σύστημα αγοραπωλησιών διαφημιστικού χρόνου, στο οποίο θα συμμετέχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί τηλεοπτικοί οργανισμοί, ελεύθερης αλλά και συνδρομητικής λήψης, διαφημιστές, διαμεσολαβούσες εταιρείες, διαφημιζόμενες επιχειρήσεις και κάθε άλλος εμπλεκόμενος. Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και Ε.Σ.Ρ. – δύο ανεξάρτητες αρχές – αναλαμβάνουν την εύρυθμη και αδιάβλητη λειτουργία του συστήματος ενώ ο ρόλος του υπουργείου περιορίζεται αποκλειστικά στην προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού χωρίς περαιτέρω παρεμβάσεις.

Επίσης, δημιουργείται το Μητρώο Περιφερειακών και Τοπικών Εφημερίδων θεσπίζοντας ηλεκτρονική διαδικασία για τον περιφερειακό και τοπικό τύπο με δικαίωμα καταχώρισης δημοσιεύσεων των φορέων του Δημοσίου, η οποία θα διενεργείται από την αρμόδια υπηρεσία παρέχοντας το δικαίωμα άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής από πλευράς του ενδιαφερομένου.

Στο ίδιο πλαίσιο της εμπέδωσης διαφανών διαδικασιών, καθιερώνεται ειδική σήμανση ‘barcode’ για όλα τα έντυπα, περιοδικά και εφημερίδες, περιοδικού και ημερήσιου τύπου. Ο ηλεκτρονικός έλεγχος εισάγεται ως νέα μεθοδολογία μέτρησης, η οποία ανατρέπει τους υπάρχοντες αμφισβητούμενους τρόπους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και αυτή είναι μια αυτονόητη ρύθμιση προς όφελος όλων όσων συμμετέχουν στον κλάδο των ΜΜΕ και της διαφήμισης.

  

Όσον αφορά το τελευταίο σκέλος του νομοσχεδίου, ήτοι εκείνο της παραγωγής οπτικοακουστικών μέσων, κύριο μέλημα είναι η προσφορά όλων των απαραίτητων εχεγγύων στους ενδιαφερομένους επενδυτές ώστε να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε παραγωγικούς τομείς της χώρας μας και να ενισχύσουν την εικόνα της σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Ακολουθεί η ομιλία-εισήγηση του Βουλευτή:

Προσερχόμαστε σήμερα στη συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης με τίτλο «Ηλεκτρονικό σύστημα διάθεσης τηλεοπτικού διαφημιστικού χρόνου, Τροποποίηση του Ν.3548/2007, Σύσταση μητρώου περιφερειακού και τοπικού τύπου, Ειδική σήμανση γραμμωτού κώδικα στις έντυπες εκδόσεις και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα». 

Εν πρώτοις, οφείλω να σημειώσω ότι το παρόν νομοσχέδιο συνιστά προϊόν μιας μακράς διαδικασίας συζητήσεων, ανταλλαγής απόψεων και έρευνας επί των δυνατών αποτελεσμάτων και των ενδεχόμενων επιπτώσεων. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο - τομή, το οποίο ρυθμίζει ένα νεφελώδες τοπίο δεκαετιών – νεφελώδες εξαιτίας της αδιαφορίας των προηγουμένων κυβερνήσεων, οι οποίες εξυπηρετούνταν από το άναρχο καθεστώς εξυπηρετώντας με τη σειρά τους τα ημέτερα – μεγάλα και μικρά – επιχειρηματικά και δημοσιογραφικά συμφέροντα. 

Η παρούσα κυβέρνηση ανέλαβε να δώσει ένα τέλος στο καθεστώς της ασυδοσίας και του δημοκρατικού ελλείμματος που επικρατούσε στο χώρο των ΜΜΕ. Κήρυξε πόλεμο στα ως άνω συμφέροντα, κερδίζοντας μάχες, αλλά και χάνοντας άλλες. Στο τέλος, όμως, ο αγώνας αυτός θα κερδηθεί και σήμερα, κορυφώνεται με μία ακόμη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής. 

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να προχωρήσω αναλυτικότερα στα επιμέρους κρίσιμα σημεία του νομοσχεδίου, το οποίο ούτως ή άλλως πραγματεύεται μια σειρά σύνθετων και καινοτόμων ζητημάτων και προς τούτο, χρήζει της ιδιαίτερης προσοχής όλων μας. 

Το Α΄ Κεφάλαιο του νομοσχεδίου, σημειώνεται ότι αφορά την ρύθμιση θεμάτων της τηλεοπτικής διαφημιστικής αγοράς και ως εκ τούτου, προεκτείνεται στην εν γένει λειτουργία των Μ.Μ.Ε. στοχεύοντας στην εδραίωση της διαφάνειας, προασπίζοντας το Δημόσιο Συμφέρον και διασφαλίζοντας την οικονομία της αγοράς. Ρυθμίζει τη μεθοδολογία, η οποία διέπει την κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου και συστήνει ηλεκτρονικό σύστημα αγοραπωλησιών διαφημιστικού χρόνου, υποχρεώνοντας δημόσιους και ιδιωτικούς τηλεοπτικούς οργανισμούς, ελεύθερης αλλά και συνδρομητικής λήψης, διαφημιστές, διαμεσολαβούσες εταιρείες, διαφημιζόμενες επιχειρήσεις και κάθε άλλον εμπλεκόμενο να συμμετέχουν. Οποιαδήποτε συναλλαγή, η οποία δε θα εντάσσεται στο νέο πλαίσιο, απαγορεύεται, ενώ το κόστος λειτουργίας του Συστήματος επιβαρύνει τους συμμετέχοντες. 

Μια ανεξάρτητη αρχή, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης αναλαμβάνει το ρυθμιστικό ρόλο όσον αφορά το εν λόγω ηλεκτρονικό σύστημα. 

Οφείλω να υπογραμμίσω ότι στο άρθρο 6 προβλέπεται με σαφήνεια ότι ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης εκδίδει την προκήρυξη και μόνο για τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού, βάσει του οποίου ανατίθεται ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η υλοποίηση του Συστήματος. Στόχος είναι η εμπέδωση της διαφάνειας στη διαφημιστική-τηλεοπτική αγορά, η πάταξη της φοροδιαφυγής με τον ακριβή προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και η κατοχύρωση της φερεγγυότητας των εμπλεκομένων στην ηλεκτρονική διαδικασία, στοιχεία που επικυρώνονται και από το άρθρο 7, το οποίο προβλέπει τη διασύνδεση των πληροφοριών του Συστήματος με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. 

Περαιτέρω, με τα άρθρα 9 και 10, καθορίζεται ο εποπτικός ρόλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης σχετιζόμενος με την έγκριση του Κώδικα Διαχείρισης και την πρόσβασή του στο σύνολο των διενεργούμενων συναλλαγών εντός των πλαισίων του Συστήματος, ενώ έχει και αρμοδιότητες επιβολής κυρώσεων. 

Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και Ε.Σ.Ρ. αναλαμβάνουν την εύρυθμη και αδιάβλητη λειτουργία του συστήματος ενώ ο ρόλος του υπουργείου περιορίζεται αποκλειστικά στην προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού χωρίς περαιτέρω παρεμβάσεις. 

Δημιουργία θεσμών, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Εγκαθίδρυση δομών με σεβασμό στο κράτος δικαίου, δίχως παρεμβατισμούς. Αυτό εισάγει το παρόν νομοσχέδιο και γι’ αυτό φυσικά προκαλεί αντιδράσεις. 

Προχωρώντας στο Β΄ Κεφάλαιο του νομοσχεδίου, συστήνεται το Μητρώο Περιφερειακών και Τοπικών Εφημερίδων, στο οποίο εντάσσεται ο περιφερειακός και ο τοπικός τύπος που διατηρεί δικαίωμα καταχώρισης δημοσιεύσεων των φορέων του Δημοσίου. 

Για το προηγούμενο καθεστώς περιττεύουν οι αναφορές. Ο Υπουργός καθίστατο μεσάζων και απόλυτος ρυθμιστής του πεδίου των κρατικών δημοσιεύσεων. Πλέον δεν θα είναι ο συντάκτης της τελικής απόφασης που καθορίζει ποιες εφημερίδες θα έχουν πρόσβαση στη δημοσίευση των προκηρύξεων συμβάσεων του δημοσίου.  Οι εν λόγω ναπολεοντισμοί μένουν στο παρελθόν και πλέον ορίζεται ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Η λογική της «ενός ανδρός αρχής» δεν έχει θέση σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα και αυτό θα έπρεπε να υποστηρίζεται με θέρμη από όσους ευαγγελίζονται τον εξευρωπαϊσμό και τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Η όλη διαδικασία πλέον θα διενεργείται ηλεκτρονικά από την αρμόδια υπηρεσία παρέχοντας το δικαίωμα άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής από πλευράς του ενδιαφερομένου.  

Όποιος δεν έμαθε από το παρελθόν, όποιος δεν κατάλαβε τι μας οδήγησε στην κατάσταση των τελευταίων ετών, όποιος πιστεύει ότι το μέλλον της χώρας βρίσκεται στη διαπλοκή της πολιτικής εξουσίας με τα δημοσιογραφικά γραφεία, ολισθαίνει και καλά θα κάνει να ασκήσει την αυτοκριτική του. 

Αναφορικά με το κεφάλαιο Γ΄, αυτό προβλέπει την καθιέρωση για όλα τα έντυπα, περιοδικά και εφημερίδες, περιοδικού και ημερήσιου τύπου, της ειδικής σήμανσης γραμμωτού κώδικα – του λεγόμενου ‘barcode’. 

Ο ηλεκτρονικός έλεγχος σε πραγματικό χρόνο της διαδικασίας εκτύπωσης, διανομής, πώλησης και επιστροφής των εντύπων επιβάλλει την καθιέρωση του ‘barcode’. Πρόκειται για μια κρίσιμη διάσταση της προσπάθειας του Υπουργείου καθώς, ως γνωστόν, για την κατανομή της διαφημιστικής δαπάνης και την επιλογή ενός εντύπου – επί παραδείγματι – λαμβάνονται υπ’ όψιν οι πωλήσεις αυτού, δεδομένο το οποίο αλλοιωνόταν έως τώρα λόγω της αμφισβητούμενης μεθοδολογίας μέτρησης της κυκλοφορίας. 

Το ‘barcode’ έρχεται να διασαφηνίσει την εικόνα του μεριδίου αγοράς, στο οποίο στοχεύει ο κάθε εμπλεκόμενος. Ο διαφημιζόμενος πλέον θα πληρώνει βάσει της πραγματικής και όχι της πλασματικής κυκλοφορίας. 

Η χρόνια παθογένεια της αμφισβητούμενης αποτύπωσης της κυκλοφορίας των εντύπων τελειώνει, με τη δημιουργία ενός πλαισίου εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας τόσο για τους εκδότες όσο και για τους διαφημιζόμενους. Επιπλέον, αποφεύγονται φαινόμενα φοροδιαφυγής, η οποία συνιστά – ως γνωστόν – τη μεγάλη πληγή της ελληνικής οικονομίας. Η πρακτική της διακίνησης «μαύρου χρήματος» τελειώνει ανεπιστρεπτί και αυτό έχει ήδη γίνει κατανοητό. Εξάλλου, δεν είναι καθόλου τυχαίο το μένος και η οργή που προκαλεί το παρόν σχέδιο νόμου στους γνωστούς διαπλεκόμενους κύκλους. 

Το Δ΄ Κεφάλαιο αναφέρεται στη δημιουργία καινοτόμων δομών με στόχο την ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων στην Ελλάδα. Η παροχή επενδυτικού κινήτρου, με την επιφύλαξη των διατάξεων του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνιστά τη βασική προμετωπίδα. Κύριο μέλημα όλων μας οφείλει να είναι, άλλωστε, η προσέλκυση ξένων και εγχώριων επενδύσεων με στόχο την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. 

Ούτως ή άλλως, η οπτικοακουστική παραγωγή, η ανάπτυξη εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, η δημιουργία υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και η διαμόρφωση μιας νέας εξωστρεφούς εθνικής ταυτότητας αποτελούν στρατηγικούς στόχους απόλυτα συναφείς με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας.  

Έλειπε μόνο το θεσμικό πλαίσιο επί τόσες δεκαετίες και αυτό φέρνει το παρόν νομοσχέδιο. Προσφέρονται έτσι τα απαραίτητα εχέγγυα στους ενδιαφερομένους ώστε να επενδύσουν στη χώρα μας χρησιμοποιώντας ως αντάλλαγμα την κρισιμότερη πρώτη ύλη της Ελλάδας: την εικόνα της. 

«Ήπια ισχύς» ονομάστηκε από τον Τζόσεφ Νάϊ η καλλιέργεια μιας άριστης στρατηγικής εικόνας προς το εξωτερικό – η δυνατότητα να προωθείς τα συμφέροντά σου χωρίς βίαιο εξαναγκασμό. Ποιο άλλο κράτος στον πλανήτη διαθέτει τέτοιο δυναμικό, που να δικαιολογεί την άσκηση μιας τέτοιας πολιτικής; 

Ποια είναι η πλέον σύγχρονη μεθοδολογία αύξησης της ήπιας ισχύος; Ποια είναι η τελευταία λέξη στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής; Δεν είναι η πολιτιστική διπλωματία; 

Η πολιτιστική διπλωματία συνίσταται ακριβώς στη μεθοδική χρήση των ιδιαίτερων στοιχείων μιας χώρας με στόχο τη βελτίωση της θέσης της στο διεθνές στερέωμα και φυσικά, συναρτάται απόλυτα με την έννοια της ήπιας ισχύος, στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως. 

Θεωρώ ότι είναι απόλυτα κατανοητό σε όλους ότι η ενίσχυση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων ταυτίζεται με τα όσα μόλις ανέπτυξα και, εν πάση περιπτώσει, ας συμφωνήσουμε ότι πρέπει να ενισχύσουμε τον εν λόγω τομέα – η άποψη ότι δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα και πρέπει να μείνουμε στάσιμοι κατά τη στιγμή που γειτονικές χώρες προσελκύουν επενδύσεις εκατομμυρίων θα έπρεπε να μας βρίσκει όλους αναφανδόν αντίθετους. 

Τα θετικά σημεία του εν λόγω κεφαλαίου είναι ενδεικτικά: 

Α) Η αύξηση της απασχόλησης και της συνολικότερης οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας όχι μόνο του εν λόγω τομέα αλλά και γενικότερα, μιας και τα οφέλη διαχέονται πολλαπλασιαστικά στους τομείς των χρηματοοικονομικών και των νομικών υπηρεσιών, του τουρισμού ή και των κατασκευών. Δημιουργείται, έτσι, ένας πλήρης κύκλος εργασιών γύρω από τέτοιου είδους επενδύσεις τόσο σε άμεσο επίπεδο όσο και σε έμμεσο, δηλαδή ως «επικοινωνούμενη εικόνα». 

Β) Δεύτερον: Ιδιαίτερα ο συγκεκριμένος τομέας των οπτικοακουστικών έργων είναι καταφανώς παγκοσμιοποιημένος. Ο επενδυτικός σχεδιασμός, λοιπόν, αποτρέπει τη φυγή κεφαλαίων από τη χώρα μας και βελτιώνει τη θέση της εντός του εν λόγω ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Μετατρέπει, δηλαδή, την Ελλάδα σε έναν προορισμό φιλικό στις επενδύσεις βάζοντας τέρμα στην απώλεια ευκαιριών και στη φυγή επενδυτών, για παράδειγμα, σε άλλες χώρες των Βαλκανίων. 

Γ) Τρίτον: Εμπεδώνει τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα, καθώς βασίζει τη διαδικασία επιλεξιμότητας των προτάσεων σε ευρωπαϊκά πρότυπα. Το έργο καθίσταται επιλέξιμο βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων βαθμολόγησης. Το ελληνικό βαθμολόγιο είναι προφανώς προσαρμοσμένο στο χαρακτήρα της ελληνικής πραγματικότητας με τη στήριξη της εγχώριας οπτικοακουστικής παραγωγής καλλιεργώντας τις συνθήκες για την υλοποίηση του ευρύτερου στόχου των ωφελημάτων για τη χώρα μας στο επίπεδο της εικόνας της. 

Δ) Τέταρτον: Το σχέδιο νόμου συγχρονίζεται με τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων όπως το διαδίκτυο, τα νέα μέσα, η παραγωγή των κινουμένων σχεδίων και των ψηφιακών παιχνιδιών – των λεγόμενων ‘video games’. Ιδιαίτερα αναφορικά με το τελευταίο, έχουν πολλαπλασιαστεί οι εφαρμογές είτε για εκπαιδευτικούς λόγους είτε ακόμη και για ιατρικούς. 

Το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων – το λεγόμενο ΕΚΟΜΕ – από κοινού με το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης δραστηριοποιούνται με άξονα την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Οι δυσχέρειες είναι δεδομένες, εξαιτίας της οικονομικής και κοινωνικής συγκυρίας και της πρότερης έλλειψης του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου, αλλά οι προκλήσεις είναι ενώπιον μας και αφορούν την επιτακτική ανάγκη εύρεσης επενδύσεων. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η υπάρχουσα κατάσταση δεν υποβοηθά προς την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να καλέσω τους συναδέλφους να υπερψηφίσουν το παρόν νομοσχέδιο, καθώς εισάγονται θετικές και βελτιωτικές διατάξεις, οι οποίες αποτελούν πραγματικά «σταθμό» στις προσπάθειες της χώρας να γυρίσει σελίδα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς τη διαφάνεια και την εξυγίανση στο χώρο της διαφήμισης και των ΜΜΕ ένα χώρο στον οποίο, όπως προέκυψε ξεκάθαρα από την περσινή εξεταστική επιτροπή, βασίλευε το πελατειακό κράτος.